دفتر مشق

یکی از دروس عملی رشته های مرتبط با کامپیوتر، درس آزمایشگاه پایگاه داده است که مدرسان و اساتید آموزش دهنده این درس، در کنار برگزاری جلسات کلاسی، به دانشجویان سفارش انجام یک پروژه عملی را نیز می دهند. اگرچه برای ما دانشجویان ترم آخری، کلاسی در این رابطه برگزار نشد ولی پروژه سختی به دانشجویان داده شد و دانشجویان موظف شدند برای کسب نمره از این درس 1 واحدی عملی، این پروژه را انجام دهند. من هر چه در اینترنت جستجو کردم تا راهنمای مناسبی که بتوانم با الگوگیری از آن، مسائل برنامه نویسی و طراحی سیستم پایگاه داده ام را عملیاتی کنم پیدا نکردم. لذا صلاح دیدم تا روش عملیاتی خودم را مو به مو برای شما خواننده عزیز که عنقریب با جستجوی چنین مضامینی در Google به این صفحه هدایت شده اید را بیان نمایم تا لااقل شما برای انجام پروژه پایگاه داده تان، یک گام از من جلوتر باشید. اگر فرصت داشتید خوشحال می شوم تجارب برنامه نویسی تان را به من هم بگویید (مثلا در بخش نظرات، برایم بنویسید).
برویم سراغ اصل ماجرا.

منابع آموزشی برنامه نویسی SQL (پایگاه داده): 
1. کتاب مفاهیم بنیادی پایگاه داده ها، تالیف سید محمد تقی روحانی رانکوهی، انتشارات جلوه
(این کتاب اگرچه راهنمای تخصصی برای برنامه نویسی پایگاه داده نیست ولی به عنوان یک کتاب استاندارد آموزش و آشنایی مقدماتی با پایگاه داده شناحته می شود و در دانشگاه های معتبر نیز تدریس می شود. لذا این یک پیشنهاد است و من با استناد این کتاب، موفق به برنامه نویسی این پروزه ابتدایی شدم).

2. فایل PDF: راهنمای سریع استفاده از پایگاه داده MySQL

3.  فایل PDF: راهنمای سریع دستورات کاربردی SQL

این دو کتاب الکترونیکی، راهنمای عملی، گام به گام و کاملی است که می تواند راهنمای شما برای برنامه نویسی حرفه ای و اجرای آنها در کامپایلر MySQL باشد. پیشنهاد می کنم حتما دانلود کنید. در این کتاب ها، طریقه نصب SQL را نیز توضیح داده است که من به آن نمی پردازم.

تذکر: قبل از اینکه باقی مطالب را بخوانید، فایل PDF را دانلود کنید و بخوانید.

نمونه یک پروژه درس آزمایشگاه پایگاه داده ها: 
با توجه به مفاهیم مطرح شده در درس پایگاه داده ،یک سیستم پایگاه داده برای ثبت اطلاعات مربوط به یک درمانگاه ایجاد کنید به طوری که اطلاعات مربوط به موجودیت‌های بیماری،دکتر،مریض،ماه،حق ویزیت و دارو ... را در بر داشته باشد. لازم به ذکر است که تعدد روابط و وجود ارتباطات با استفاده از ماهیت مسئله قابل استنتاج است.
الف) نمودار ER، مستندات و توضیحات کامل، نگاشت¬ها، کلید¬های کاندید و اولیه برای هر جدول را مشخص کنید و برای 3 جدول مشخص بررسی کنید که فرم های نرمال یک تا 3 را رعایت می کنند یا خیر.
ب)10پرسش(query) با معنی از اطلاعات به زبانsqlبنویسید و بنویسید که پرسش چه خروجی تولید میکند.(خروجی با داده نمونه نمایش داده شود)
ج) با توجه به نوع داده های جدول بیماری‌ها وبا استفاده از دستور Create Table دستوری به زبان( Sql Server یا Oracle یا My Sql(بنویسید که جدول بیماریها را ایجاد نماید.
1. دستوری بنویسید که بیماری‌های که قبل از سال 2010 ارائه شده است از بیماری‌ها حذفشود.(تعداد کل بیماری‌ها کمتر از 5 نباشد و برای هر بیماری حداقل 20 مورد ثبت شده باشد)
2. دستوری بنویسید که تعداد بیماری "سرماخوردگی" رادرجدول بیماری‌ها از10به12تغییردهد.
3. دستوری بنویسید که نام بیماری و نام مریض و شماره بیماران که از سال 1385 به بعد رجوع کرده‌اند را بدهد.(خروجی دستور با داده های نمونه نمایش داده شود و اولین زمان از سال 1380 باشد)
4. دستوری بنویسید که دکترهای به جز "علوی" که بالای 10مریض داشته اند را بدهد. (خروجی دستور نوشته شود. تعداد دکترها حداقل 5 نفر باشد)
5. دستوری بنویسید که میانگین تعداد مریض‌های "سرما خوردگی" و "مشکل قلبی" را بدهد. (خروجی دستور نوشته شود و میانگین عددی بالای 5 باشد)
6. دستوری بنویسید که شماره و نام مریض‌هایی که تمامی بیماری‌های معالجه شده توسط دکتر "هاشمی" ویزیت شده اند را بدهد. (خروجی دستور نوشته شود)
7. در ورود اطلاعات دقت کافی به عمل آید تا هنگام تحویل Error ندهد.
• پروژه تکمیل شده را به همراه مستندات به صورت پرینت شده(print screen یا image)و به صورت فایل wordیا pdf به استاد ایمیل می‌نمایید.
• مهلت تحویل یک ماه بعد( در صورت نیاز تمدید می‌شود)
• دانشجویان محترم در جلسه حضوری که از طریق آموزش اعلام میشود برای تحویل حضوری پروژه حضور می‌یابند. برای این کار دانشجویان باید از وجود محیط برنامه DB در زمان ارایه مطمین باشند و در سیستم خود و یا از طریق آموزش دانشگاه در سیستم‌های سایت نصب شده باشد.


پاسخ سوالات بالا:
مرحله اول: نمودار ER این پروژه چنین می شود: برای مشاهده تصویر، اینجا را کلیک کنید.
مرحله دوم: من جواب تمام سوالات بالا (اعم از دستور ساخت پایگاه داده و ایجاد جدول ها و پرسش های برنامه نویسی از این جدول ها) را در یک فایل .txt آورده ام. من توضیح مختصری زیر هر برنامه نویسی نوشتم. حتما کدهایش یکبار تست کنید. تقریبا همه شان سالم هستند به جز دو سه تا، که در زیر آن دو سه تا عبارت برنامه نویسی، با خط چین، عبارت برنامه نویسی درستش را آوردم. این فایل را از زیر دانلود کنید:

همچنین، یکی از دوستانم، این پروژه را به یک برنامه نویس حرفه ای داده بود که او، به این شکل برایش حل نموده بود. از زیر دانلود کنید:

مهمترین نکات راهکاری برنامه نویسی پایگاه داده 
1. برنامه هایتان را در محیط Notepad بنویسید. سپس کپی کنید و در محیط نرم افزار کامپایلر SQL با موس کلیک راست کرده و Paste نمایید و اجرا نمایید.
2. نرم افزارهای کاربردی و حرفه ای دیگری برای برنامه نویسی SQL وجود دارد که می توانید از آنها نیز استفاده نمایید.
3. سعی نکنید برای حل مسائل برنامه نویسی دنبال ضوابط و کدهای ویژه ای باشید. خیلی وقت ها می توانید با ترفندهای خاص (اصطلاحا کلک رشتی)، پروژه تان را به آسانی حل نمایید.
3. خیلی از دانشجویان کلاسمان، از نرم افزار Microsoft SQL Server برای انجام این پروژه استفاده نموده بودند. گویا استفاده از این نرم افزار هم آسان تر است و هم امکانات بسیار بیشتری نیز دارد. ولی به هر حال شما باید مقدمات برنامه نویسی SQL را بلد باشید تا بتوانید به خوبی با چنین نرم افزارهایی کار کنید و از امکانات آنها استفاده نمایید.

سایت های مفید برای مطالعه تخصصی در زمینه پایگاه داده SQL 
 .1
http://www.sql-tutorial.com
2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.